Inclusiviteit, taste the rainbow!

Stel je voor, een regenboog met maar één kleur, een muziekstuk met maar één noot of soep met als enige ingrediënt ballen…

Ik ben dit jaar begonnen met het voornemen om regelmatig een blog te schrijven en te plaatsen. Dit is de tweede van dit jaar, daarmee zit er dus een zekere regelmaat in… Het onderwerp borrelde al een tijdje van binnen, diversiteit èn inclusiviteit. Een onderwerp dat in de huidige tijd meer en meer relevant lijkt en dat mij ook persoonlijk aan het hart gaat omdat ik weet hoe het is om me niet welkom te voelen.

Het leven is van nature divers en vol rijkdom. Dit is ook zeker waar voor mensen, met alle culturele achtergronden, verschillende gewoonten, tradities, opvattingen, religies, normen en waarden. Dat deze diversiteit en rijkdom niet altijd even makkelijk lijkt te gaan of gewaardeerd wordt blijkt uit diverse voorbeelden om ons heen. Een muur die gebouwd moet worden om mensen buiten te houden. De uitspraak van een politicus dat je welkom bent als je normaal kunt doen. Een jongetje dat op school gepest wordt omdat hij net iets anders is dan zijn klasgenootjes. Twee mannen die in elkaar geslagen worden omdat ze hand in hand lopen. Of de irritatie die opkomt bij jezelf als iemand ineens met een ander plan of idee komt dan jij in je hoofd had. Mensen trekken zich terug in hun “bubbel” van gelijkgestemden en de afstand tussen groepen mensen lijkt steeds groter te worden.

Als ik de stap maak naar het bedrijfsleven, dan wordt de toegevoegde waarde van diversiteit op het gebied van medewerkers vaak wel gezien. Vaak heeft het een plekje in het beleid of de richtlijnen van een organisatie. Soms vanuit een smal perspectief man-vrouw. Soms vanuit een breder perspectief met aspecten als leeftijd, geaardheid, culturele achtergrond, religie, opleidingsachtergrond en maatschappelijke achtergrond. Dat er beleid en richtlijnen nodig zijn om de diversiteit, die er van nature gewoon is, ook daadwerkelijk in de organisatie te krijgen is een eerste teken dat er iets aan de hand is. De mens was vroeger voor zijn overleving aangewezen op de stam waar hij onderdeel van uit maakte. Een groep van gelijkgestemden maakte de kans op acceptatie in de stam groter. Er zit dus iets in ons systeem dat maakt dat we ons prettig voelen in een groep gelijkgestemden. Dat we minder geneigd zijn een dissonant op te nemen in de groep of af te wijken van de norm. Iets dat vroeger van levensbelang was, maar tegenwoordig minder zinvol lijkt. Iets dat diep in ons brein geworteld is. Laten we er eens vanuit gaan dat het beleid en de richtlijnen effect hebben en dat in een bedrijf diversiteit ontstaat.

Dan hebben we diversiteit, en wat dan? Want er zit dus blijkbaar iets in onze natuur dat die diversiteit niet direct verwelkomt. Het leven is dus van nature wel divers, maar niet van nature inclusief. Met inclusief bedoel ik dat er ook ècht ruimte is voor verschillende geluiden en dat verschillen verwelkomt en gewaardeerd worden. En dat die diversiteit ook kan leiden  tot meerwaarde en verrijking. Dit gaat in mijn ogen verder dan tolerantie, waarbij de ander slechts getolereerd wordt. Er zitten een aantal cognitieve verstoringen (biasses) in de weg die maken dat die inclusiviteit lastig is. Deze cognitieve verstoringen zitten in onze interne bedrading en hebben ongemerkt effect op ons denken en handelen. Zo heeft het “system justification bias” tot gevolg dat we de bestaande status quo verdedigen, zelfs als deze nadelig is voor individuele of collectieve belangen. Het “ingroup bias” heeft tot gevolg dat we mensen die we tot de zelfde groep rekenen een voorkeursbehandeling geven. De “confirmation bias” zorgt ervoor dat informatie die een overtuiging of een eerder beeld bevestigd een hogere waarde krijgt dan de informatie die een overtuiging tegenspreekt. Een laatste voorbeeld is het “halo effect” waarbij één eigenschap van een persoon het totale beeld van die persoon inkleurt, zowel positief als negatief. En zo zijn er nog een aantal cognitieve verstoringen die een negatief effect hebben op het verwelkomen van diversiteit en andere denkbeelden.

Het is dus best een uitdaging, maar welke mogelijkheden zijn er dan om diversiteit ook echt te verwelkomen en naar inclusiviteit te bewegen? Er zijn een aantal dingen die daarbij behulpzaam zijn. Het begint bij jouw intentie, je hebt de overtuiging dat er meerwaarde zit in diversiteit en hebt de intentie om hier ook ruimte aan te bieden. Dit is belangrijk omdat het de voedingsbodem is om energie te steken in inclusiviteit en iets te bereiken. Wees je vervolgens bewust (of sta in ieder geval open voor de mogelijkheid) dat je niet van nature open staat voor diversiteit en andere denkbeelden. Omdat veel van de uitsluitende cognitieve verstoringen zich onbewust afspelen is dit nodig om ander gedrag mogelijk te maken en bij te sturen op deze onbewuste patronen. Een belangrijk element hierbij is om te vertragen, de automatische piloot even uit te zetten, bewust te handelen en te zien wat er speelt. Wees daarbij nieuwsgierig, ga op zoek naar andere geluiden en houd je eigen beelden eens tegen het licht. Of ga nog een stapje verder, stimuleer en moedig aan dat mensen andere geluiden ook laten horen en verwelkom deze. Zorg dat de omgeving veilig is om ook andere geluiden in te brengen. Wees nieuwsgierig en onderzoekend, luister niet alleen om te reageren, maar vooral ook om te begrijpen. Wees niet alleen nieuwsgierig naar andere beelden en ideeën maar ook naar de persoon er achter. Ga op onderzoek uit en ontdek de diversiteit om je heen. Ga eens lunchen met die collega die je normaal misschien ontwijkt. Wie is iemand, waar komt iemand vandaan, wat drijft de ander, zoek eens naar welke dingen je gemeen hebt. Door elkaar beter te leren kennen ga je ook de kwaliteiten van iemand zien en kun je iemand ook waarderen voor zijn bijdrage. Een laatste punt, laat ook je eigen geluid horen. Als je anders denkt, of andere beelden hebt, deel deze dan ook. Het is soms makkelijker of voelt soms veiliger om mee te gaan met het geluid van de groep. Hiermee onthoud je de groep jouw unieke bijdrage en doe je jezelf maar ook de groep tekort. Zoek de grenzen op van wat veilig voelt, verleg de grenzen en vergroot de veilige ruimte. Wees uniek, wees eigenwijs, wees jou en laat de wereld jouw kleuren zien!

Het kost wat moeite en inspanning, maar dan heb je ook wat! Het leven is van nature divers en vol rijkdom. Ga de uitdaging aan en leer deze rijkdom zien en ervaren en pluk er ook de vruchten van. De wereld wordt er een mooiere plek van!

Wil je een keer van gedachten wisselen over inclusiviteit, het leren waarderen van elkaars kwaliteiten en de verschillen? Benieuwd hoe diversiteit ook echt tot meerwaarde te laten leiden binnen een team? Neem gerust contact op.

Hartelijke groet,

Arjen

Video links:
All that we share: https://youtu.be/jD8tjhVO1Tc
Make Love Not Walls, Diesel: https://youtu.be/COXx3YTNW1s
#WeBelieveInThePowerOfLove, Nike: https://youtu.be/upxrOcuAh3w